تاریخ شمع سازی

هرچند که گفته میشود  اولین شمع ها توسط مصریان و در حدود 3000 سال پیش از میلاد مورد استفاده بوده است، اما تاریخ شمع سازی به زمان های خیلی دور، در میان رومیان و آتروسک ها باز میگردد. شمع های اولیه چندان شباهتی به شمع های امروزی نداشتند و در واقع مشعل هایی متشکل از یک تکه نی و پیه حیوانات[1] بودند.

تاریخ شمع سازی در قرون وسطی

جایگزین کردن موم با چربی حیوانات یکی از مهمترین تحولات شمع سازی بود که در قرون وسطی رخ داد. برخلاف پیه حیوانات، این ماده جدید سوخت تمیزتر و بوی مطبوع تری داشت اما اصلی ترین علت فراگیر نبودن آن در میان مردم هزینه بالای آن بود. در نتیجه این نوع شمع ها بیشتر در مراسم مذهبی و در کلیساها به چشم می خوردند.

موم سفید

با رشد صنعت صید در قرن 18 تحول عظیمی در تاریخ شمع سازی از زمان قرون وسطی رخ داد. با متبلور کردن چربی نهنگ موم سفید بدست می آمد که برخلاف شکل اولیه آن بوی نامطبوعی نداشت و نور تولید شده آن به مراتب روشن تر بود. همچنین موم سفید از جنس سخت تری برخوردار بود و در گرمای تابستان دچار تغییر شکل نمی شد. تاریخ نگاران اولین شمع های استاندارد را شمع های تولید شده از موم سفید می دانند.

پیشرفت های شمع سازی در قرن 19

اساسی ترین پیشرفت ها در شمع سازی که صنعت شمع سازی امروز را هم تحت الشعاع قرار داده در قرن 19 صورت گرفت.  برای اولین بار در سال 1820 یک شیمی دان فرانسوی میشل به نام اوژن شورول کشف کرد که چگونه اسید استئاریک را از اسیدچرب حیوانات جدا کند. این موضوع دست یافتن به موم های ستر (استئارین) را رقم زد، موم هایی سخت تر  و پایدارتر که از سوخت تمیزتری برخوردار بودند و مورد استفاده عموم مردم قرار گرفتند.

در همین سده، یک فرانسوی بااستفاده از فتیله مشکل نامنظم سوختن شمع ها را برطرف کرد و همین مسئله باعث شد تا استفاده از شمع آسان تر شود. اما با توجه به اینکه ساخت شمع فقط با دست صورت می گرفت، تولید آ ن بسیار محدود بود.

در سال 1834 مخترعی به نام ژوزف مورگان تحول بزرگی را در شمع سازی رقم زد. او ماشینی اختراع کرد که قادر بود در یک ساعت 1500 شمع تولید کند.  از آن پس شمع یه عنوان یک کالای مقرون به صرفه در تولید انبوه وارد بازار مصرف شد.

صنعت شمع سازی

16 سال پس از اختراع ژوزف مورگان، جدی ترین تحول در تاریخ شمع سازی رخ داد. در سال 1850 میلادی پارافین ها از تصفیه نفت خام بدست آمدند. پارافین، ماده ای بدون بو با رنگ آبی مایل به سفید که سوخت تمیزی داشت و به لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه بود، به بازار عرضه شد و تنها ضعف آن نقطه ذوب پایینش بود که این مورد نیز به سرعت و با اضافه کردن اسید استئاریک سخت تر برطرف شد. . شمع های تولید شده از پارافین به دلیل قیمت پایین و نداشتن بوی نامطبوع در هنگام سوخت رواج بسیاری یافتند اما اختراع برق نیاز افراد به شمع را به صورت چشمگیری کاهش داد؛ تا جایی که تنها در مناطق دور افتاده و محروم از آن استفاده می شد.

محبوبیت شمع ها در قرن 20

در نیمه دوم قرن 20 شمع محبوبیت خود را در میان عموم مردم بازیاقت. محبوبیت شمع ها تا اواسط دهه 80 میلادی باقی ماند از شمع به عنوان یک شی تزئینی و یا برای هدیه دادن استفاده می شد. به سرعت شمع ها در اندازه ها، رنگ ها و اشکال مختلف به تولید انبوه رسیدند.

پس از این دوران، دانشمندان همچنان به پیشرفت در صنعت شمع سازی توجه داشتند و تولید موم از سویا که سوخت نرم تر و آرام تری نسبت به پارافین داشت ، نمونه ای از این پیشرفت ها به حساب می آید.

شمع ها راهی طولانی برای رسیدن از ابتدایی ترین به امروزی ترین شکل خود پیموده اند. با وجود آنکه امروزه دیگر از شمع برای مقاصد روشنایی استفاده نمی شود اما هنوز هم به صورت تولید انبوه در سرتاسر جهان عرضه می شود.

امروزه شمع ها به عنوان نماد جشن ها، برای هدیه، به عنوان تزئینات و … مورد استفاده قرار میگیرند و کمتر خانه ای را می توان یافت که در گوشه ای از آن شمع نباشد.

برای اطلاع از کاربردهای شمع کلیک کنید.

[1] غالبا از پیه نهنگ برای تولید این نوع شمع ها استفاده می شد.